Tournée Minérale, detox of giftig?

Bôtan Distillery, Antwerpen - 01/02/2023. Februari is de maand waarin we collectief alcohol verloochenen. Tijdens Tournée Minérale laten we ons verleiden voor een alternatief zonder alcohol zoals mocktails, alcoholvrije gin of gedealcoholiseerde wijn. Maar zijn deze alternatieven ook echt gezonder?  

Over Tournée Minerale 

Tournée Minérale werd in 2017 gelanceerd door De Druglijn en Stichting tegen Kanker. De actie vergroot het bewustzijn rond alcohol en de negatieve effecten op de individuele gezondheid en de maatschappij. Maar, is alcoholvrij per definitie ook gezond? Volgens het Antwerpse Bôtan Distillery is dat een fabel. 

Ik stond perplex bij het lezen van de ingrediëntenlijst van niet-alcoholische gins, mocktails en gedealcoholiseerde wijnen. De keuze om geen alcohol te drinken is een bewuste en gezonde keuze. Waarom consumeren we dan ongezonde alternatieven? - Ina Averhals, medeoprichter Bôtan Distillery

Is alcoholvrij gezond? 

Er is geen twijfel mogelijk: alcohol is ongezond. Iedereen die dacht dat dit artikel het gebruik van alcohol toejuicht, stellen we teleur. Wel maken we bewust dat alcoholvrij niet garant staat voor gezond. Vaak denken we een meer gezonde of betere keuze te maken door een niet alcoholisch drankje te bestellen zoals een mocktail. Geen alcohol, dus gezond, toch? Dat klopt niet volledig.

Alcoholvrije alcoholvrije limonade? 

Vandaag zijn er heel wat alcoholvrije alternatieven. Deze worden luxueus verpakt en fungeren als imitatie tijdens een apéro of diner. Echter hechten vele niet-alcoholische merken weinig belang aan de inhoud van de fles en vervaardigen hun producten via industriële ingrediënten en productiemethodes. De consument? Die is zich van geen kwaad bewust: "Geen alcohol, dus gezond, toch? 

Uit wat is je alcoholvrije spirit, wijn of mocktail dan wel gemaakt? Alvast niet uit echte ingrediënten. Het landschap wordt letterlijk overspoeld door e-nummers in alcoholvrije gins, wijnen en mocktails. Niet-alcoholische dranken in het premium segment steunen op de bouwstenen van goedkope en mineure frisdranken: water, suiker, artificiële aroma's, zogeheten natuurlijke aroma's en bewaarmiddelen waaronder citroenzuur (E330) en ascorbinezuur (E300). Het is best jammer dat de tendens van alcoholvrij quasi synoniem staat met industrieel vervaardigde dranken die bovendien niet echt gezond zijn. 

De sector van alcoholvrije dranken 

De niet-alcoholische sector kreeg een enorme boost sinds de komst van Seedlip, 's werelds eerste niet-alcoholische spirit onder hoede van een van de grootste drankengiganten ter wereld: Diageo. De markt is wereldwijd ruim 1,48 triljoen USD waard en groeit jaarlijks zo'n 4,65% (Statista, 2022, Non-Alcoholic Drinks Worldwide) . Gedreven door deze stijging en marktwaarde is het geen wonder dat de sector van niet-alcoholische spirits, cocktails en wijnen van bij de start geïndustrialiseerd werd. 

Kan het ook anders?

Het Antwerpse Bôtan Distillery keert terug naar de oorsprong voor smaak zonder alcohol: Natuur. Het niet-alcoholisch instituut ontwikkelt en produceert enkel ambachtelijke niet-alcoholische dranken die ze mengen uit echte ingrediënten die ze zelf kweken in Schoten en Nijlen. 

De motivatie halen ze uit hun passie voor alles wat natuurlijk is. Ina Averhals, medeoprichter Botan Distillery: Ik vind het jammer dat de sector meteen geïndustrialiseerd werd. Jonge merken en de eigenaars ervan, grijpen meteen naar de industriële technieken voor smaakvervaardiging. 

Stel je voor dat de grondlegger van champagne, Dom Pérignon, meteen de industriële methode koos. Wel, dan zou champagne hoe we het vandaag kennen nooit bestaan. De edele drank zou bestaan uit: alcohol, water en natuurlijk aroma van druiven. Nobel, of bedrog? - Ina Averhals, medeoprichtster Bôtan Distillery. 

Ina Averhals, medeoprichter Bôtan Distillery: Ruim vijf jaar geleden bezocht ik distilleerderijen in België en Nederland. Wat ik daar zag, opende mijn ogen. Klassieke distilleerderijen sprongen op de markt van de niet-alcoholische sterke dranken die ze gretig aanbieden aan merken via white labels. En daar loopt het fout. Het productieproces van een niet-alcoholische spirit is niet te vergelijken met het proces van klassieke spirits. En dat geldt ook voor alcoholvrije mocktails en wijnen. Je kunt niet uitgaan van de houdbaarheid van alcohol (ethanol). Bovendien neemt ethanol een smaak snel op waardoor een alcoholische spirit slechts een fractie specerijen nodig heeft in vergelijking met een ambachtelijke niet-alcoholische spirit. Omwille van deze uitdagingen kiezen merken en distilleerderijen voor een industriële oplossing. Ze distilleren geen verse kruiden. Wel combineren ze water met kunstmatige aroma's, natuurlijke aroma's* en bewaarmiddelen. 

Alcoholvrij, met een vleugje vergif

Als alcoholvrije alternatieven geen alcohol bevatten, noch echte ingrediënten: "Wat bevatten ze dan wel? Hieronder vindt u een overzicht van de bouwstenen van de alcoholvrije sector. 

1. Alcohol 

Wist je dat een drank alcoholvrij genoemd mag worden tot vol. 0,5%? Dus niet alcoholvrije alternatieven zijn 100% alcoholvrij. Hoe komt het dat vele dranken nog steeds sporen van alcohol bevatten? Vele alcoholvrije spirits en wijnen gebruiken een techniek die 'de-alcoholisatie' heet. Concreet haalt men via een intense industriële methode de alcohol uit een spirit of wijn. Dit proces is gebaseerd op technieken waarvan de haren op de armen van wijnboeren en distilleerderijen recht komen te staan: snelheid of verdamping bij verhitting. Net twee krachten die ambachtslui weren in het proces van natuurlijke smaakontwikkeling. Bij dit proces blijven sporen van alcohol. 

2. E-nummers, kunstmatige aroma's, natuurlijke aroma's 

Over e-nummers is al heel wat geschreven. Vast staat dat de effecten op de gezondheid op lange termijn nefast zijn. Wist je dat een natuurlijk aroma in een laboratorium vervaardigd wordt? Of dacht je dat citroenzuur letterlijk uit een citroen geperst wordt? Een aroma is natuurlijk indien het aan twee vereisten voldoet. Enerzijds moet het uit een natuurlijke bron vervaardigd worden (dit kan bijvoorbeeld een natuurlijke schimmel of aardolie zijn). Anderzijds moet het gewonnen zijn met behulp van een natuurlijk proces, bijvoorbeeld koken, stomen of fermentatie. 

Tip: Lees de achterkant van je fles

Ga de uitdaging eens aan. Lees de achterkant van een niet-alcoholische spirit, cocktail of wijn. Zie je deze ingrediënten? Wel, dan is de spirit industrieel vervaardigd. Bovendien vind je deze industriële ingrediënten ook in een frisdrank. Waarom zou je een hoge prijs betalen voor een imitatieproduct in een premium verpakking en storytelling?

Tip om snel geïndustrialiseerde niet-alcoholische imitaties te onderscheiden: 

• Citroenzuur E330 
• Kaliumsorbaat (kaliumsorbaat) E202 
• Ascorbinezuur (vitamine C) E300 
• Natriumbenzoaat E211 
• Kleurstoffen - E129 van E102 van E124 van E122